Wat willen we weten?
- Welke soorten roofvogels bestaan er en hoe noemen ze?
Er bestaan er een heleboel. Wij hebben het enkel over de...
- arenden
- uilen
- buizerds
- haviken
- gieren
- valken
- Eten alle roofvogels hetzelfde? Wat eten ze?
Ze eten allemaal vlees, maar de prooien verschillen per soort:
Gieren eten aas (= dode dieren)
Buizerds eten dieren zoals konijnen, muizen, ratten, eekhoorns, mollen, ... Visarenden eten vis
Valken vangen vogels in de vlucht, maar ook muizen, mussen, ... Wespendieven lusten vooral insecten
Slakkenwouwen eten het liefst slakken
Haviken lusten konijnen, hazen, zelfs grote vogels
Slangenhaviken eten dan weer slangen
- Hoe groot zijn ze en hoe groot zijn hun klauwen?
Dit bekeken we 'in het echt'!
Dwergvalken zijn de kleinste roofvogels (van kop tot staart 20 cm), de Andescondor is de grootste (spanwijdte van ongeveer 3 meter).
- Hoeveel klauwen heeft een roofvogel?
4 klauwen - Hoe kan je het verschil zien tussen een mannetje en een vrouwtje?
Het vrouwtje is meestal groter dan het mannetje en heeft ook schutkleuren.
- Hoe kan je zien dat het een roofvogel is?
Roofvogels hebben scherpe klauwen en een haakvormige snavel!
- Hoeveel kleintjes krijgen ze meestal?
Dit is verschillend per soort. Grotere roofvogels zoals arenden leggen 1 of 2 eieren, bij de slechtvalk is dit 1 tot 3. De kleinere soorten leggen er wat meer bvb de torenvalken en sperwers kunnen wel tot 12 eieren leggen.
De eieren moeten na het leggen bebroed worden zodat de babyvogeltjes kunnen groeien. Eén van de vogels zit daarom voortdurend op het nest. Meestal doet het vrouwtje dit, terwijl het mannetje het vrouwtje dan voedsel brengt.
Pasgeboren kuikens hebben een donslaagje op hun lichaam, maar dit is te dun om hen warm te houden. Ze hebben hun moeders warmte nodig om in leven te blijven. Daarom blijft het vrouwtje nog op het nest. Het mannetje blijft voedsel brengen, dat het vrouwtje dan in stukken scheurt en aan de kuikens voert. Na een week groeit een dikkere donslaag op de kuikens die hen nu wel warm houdt. Het vrouwtje kan dus weer op jacht gaan.
- Hoe lang blijven de vogeltjes in het nest?
Dit hangt af van de soort roofvogel. De jongen van kleinere vogels zoals bvb giervalken blijven zo'n 8 weken in het nest. Jonge gieren blijven soms wel langer dan 5 maanden!
Tijdens hun groei verliezen de kuiken hun dikke donslaag en dan komen hun echte veren tevoorschijn.
- Moet de vogel broeden op het ei en hoelang?
Ja. Hoelang ze moeten broeden hangt af van de soort.
Roofvogels kunne op vele verschillende plaatsen hun nest maken (in grotten, op rotsen, in boerderijen, verlaten nesten van andere vogels, hoog in de bomen of zelfs op de grond (zoals de grauwe kiekendief!).
Ook de nesten zien er anders uit per roofvogelsoort: het kan soms in een eenvoudige holte in een richel zijn, soms zijn het nesten met veel takken en twijgen.
- Hoe jagen de roofvogels op hun prooien?
Ze jagen op verschillende manieren.
Veel kleine roofvogels zitten op hun tak en wachten tot er een prooi op de grond verschijnt of langs vliegt.
Andere roofvogels vliegen laag boven open gebieden.
Torenvalken 'bidden' in de lucht (dit betekent dat ze terwijl ze hoog in de lucht vliegen, stilhangen) terwijl ze naar prooien zoeken. Hebben ze iets gezien, dan nemen ze een spectaculaire duikvlucht! Zo kunnen ze de prooi met grote snelheid doden.
De slechtvalk pakt zijn prooien in de lucht vast of raapt ze van de grond. Hij is de snelste roofvogel (in vrije val kan hij wel een snelheid hebben van 300 km per uur)!
- Wat zit er in een braakbal? Hoeveel braakballen hebben ze zo per dag? Hoe ziet die er meestal uit?
In een braakbal zitten de resten van hun prooien die niet kunnen verteren zoals haar, botjes en schedeltjes. Soms zitten er ook resten van insecten in.
Uilen hebben 1 of 2 braakballen per dag.
Ze zijn meestal grijs van kleur, maar van een kerkuil zijn ze zwart. Gentil bracht een echte braakbal mee naar de klas! Bieke had enkele doosjes mee met daarin de botjes en schedeltjes die in een braakbal gevonden werden.
- Kunnen uilen hun kop helemaal ronddraaien?
Ze kunnen hem bijna helemaal omdraaien, maar niet helemaal!
- Waar wonen ze? Wat doen ze in de winter?
Over de hele wereld wonen roofvogels, van het hoge noorden tot in de woestijn, in bossen en in bergen, op het platteland en in steden. Elke roofvogelsoort heeft zijn eigen woongebied. Soms is dat 's zomers een andere plek dan 's winters.
Sommige roofvogels vliegen daarvoor zelfs naar een ander werelddeel (zoals bvb de grauwe kiekendief: die broedt in Frankrijk, maar overwintert in Afrika).
- Hebben roofvogels vijanden?
In het wild hebben roofvogels weinig vijanden, behalve misschien andere roofvogels.
Ze kennen maar één bedreiging en dat is de mens!
Sommige mensen jagen op roofvogels omdat ze af en toe tamme dieren aten (zoals bvb duiven).
Mensen spuiten pesticiden op zaden en gewassen. Prooien van de roofvogels eten van deze gewassen en worden nadien gevangen en opgegeten door de roofvogels. Op die manier hebben de roofvogels het gif van de pesticiden binnen en hiervan gaan ze dood.
Motorvoertuigen doden elke dag vogels. Dit komt omdat de roofvogels vaak boven wegbermen jagen op kleine prooien. Doordat ze meestal vlak boven de grond vliegen vormen passerende auto's en vrachtwagens een gevaar.
- Wat is een valkenier?
Jagen met roofvogels noemen we valkenjacht of valkerij.
Een valkenier moet heel geduldig zijn om een vogel te kunnen africhten. Eerst moet hij het vertrouwen van de vogel winnen, zodat de vogel op zijn vuist wil zitten en eten. Dan wordt de vogel getraind, zodat hij een goede conditie krijgt en prooien leert achtervolgen.
Mark, de valkenier die we op school uitnodigen, vertelt er ons meer over.
Wat willen we doen?
- braakballen zoeken en bestuderen
- roofvogels van dicht bekijken
- roofvogels tekenen
- vogels knutselen
- een verhaal verzinnen over vogels
- vogelgeluiden beluisteren en leren herkennen
- filmpje van Bieke bekijken over een slechtvalk