dag 1   |   home   |   dag 3

Na een stevig ontbijt vertrekken we aan het heem in Zonnebeke.

We moeten niet ver, want ons eerst bezoek is:

Tyne Cote (Zonnebeke-Passendale)

Op weg naar Passendale ; naar het grootste van de 170 (!) Britse militaire begraafplaatsen in de Westhoek nl. Tyne Cot Cemetary.

We nemen wat tijd voor een individuele beleving. (als dit niet raakt, dan geven we het op !)
We komen samen ; wie wil iets kwijt ? (of schieten woorden hier schromelijk te kort ?)

We luisteren naar het lied ‘Duizend soldaten’ van Willem Vermandere.

 Dodencellen. (Poperinge)

Op naar het iets verder gelegen Poperinge.
Een aantal Britse militairen, getraumatiseerd door het oorlogsgeweld, weigerden  weer ten strijde te trekken of deserteerden, met de doodstraf door executie tot gevolg. De twee dodencellen, waar zij hun straf afwachtten, zijn gerestaureerd en de executiepaal werd teruggeplaatst op de binnenkoer van het stadhuis.

We bezoeken deze cellen die zich bevinden in het stadhuis van Poperinge. In klas gebruiken we nadien het boek “Soldaat Peaceful”. Dit prachtige jeugdboek handelt over dit thema.

Talbot House. (Poperinge)

We brengen een bezoek aan het Talbot house, ‘Een halte middenin de hel.’  Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakt Poperinge deel uit van het kleine stukje onbezet België.  Achter het krijgsrumoer van de Ieperse frontstreek wordt ‘Pop’ vanaf het vroege voorjaar van 1915 hét zenuwcentrum van de Britse sector.  Het sluimerende provinciestadje groeit uit tot een bruisende en kleurrijke metropool.  Duizenden en duizenden soldaten trekken voorbij door de nauwe straten, op weg naar of terug van het front.

‘Pop’ was een veilig oord, de eerste halte achter het front (of de laatste ervoor) waar enigszins ‘normaal’ geleefd werd.  Talrijke winkeltjes boden een soldaat wat hij maar wenste.  Hij kon er naar de bioscoop of naar allerlei vertoningen.  De plaatselijke clubs, restaurants, cafés en koffiehuisjes deden gouden zaken.
Poperinge was daarnaast ook een rustplaats. Ingekwartierd in de stad of gelegerd in nabije tentenkampen vonden de troepen er een onderkomen en ontspanning.
Op vraag van de Britse legerleiding openen de aalmoezeniers Philip Clayton en Neville Talbot op 11 december 1915 een alternatief ontspanningsoord, een ‘every man’s club’, waar alle soldaten, zonder onderscheid van rang, welkom zijn.  Met meer dan een half miljoen bezoekers (!) in amper drie jaar tijd groeit Talbot house uit tot het bekendste soldatenhuis van het Britse leger.  Voor velen onder hen wordt het ‘a home from home’ waar ze een beetje lichamelijke, geestelijke of spirituele rust kunnen vinden. 

Bezoek de website .

Britse begraafplaats Lijssenthoek. (Poperinge)

Lijssenthoek Military Cemetery is de indrukwekkende getuige van meer dan vier jaar oorlogsgeweld. Van 1915 tot 1920 was op het gehucht Lijssenthoek het grootste evacuatiehospitaal van de Ieperboog gevestigd.

Memorial Museum Passchendaele (Zonnebeke)

Passendale en Zonnebeke zijn twee kleine dorpen op een boogscheut van Ieper.  Tijdens het Britse offensief van 1917 sneuvelden hier in 100 dagen tijd 500 000 militairen (d.i. 5000 per dag of 210 per uur of elke 15 seconden één dode !)

We brengen een bezoek aan het Memorial Museum van Zonnebeke.  Hier wordt de herinnering aan de slag levendig gehouden met foto- en filmbeelden, een uitgebreide collectie historische voorwerpen en levendig gereconstrueerde taferelen.  Blikvanger is een onderaardse gang met communicatie- en verbandpost, hoofdkwartieren, werk- en slaapplaatsen.  Een adembenemende ervaring van hoe de Britten als mollen onder de grond leefden… omdat er boven niets meer was. 

Bezoek de website .

Heem

Duitse begraafplaats (Vladslo)

Voor de laatste activiteit van de dag, rijden we helemaal terug voorbij Diksmuide naar het intieme Duitse kerkhof, gelegen in het Praatbos van Vladslo.  Wat aanvankelijk een ‘Soldatenfriedhof’ was, werd na de oorlog uitgebreid en sinds 1957 werden zelfs 

22 000 graven naar hier overgebracht vanuit 61 Belgische plaatsen en zo werd het een verzamelbegraafplaats zoals we vandaag ook al bezocht hebben in Langemark.  Onder de eiken rusten 25 638 Duitse doden …
De rijen platte, grijze grafstenen in het grasveld en vooral het ‘Treurende ouderpaar’ van de beroemde Duitse beeldhouwster Käthe Kollwitz, maken dit tot één van de indringendste militaire begraafplaatsen.  Hier geen helden, geen roem ; alleen een veelzeggende stilte, een stille aanklacht…
Op één van de platen voor het beeld vindt men de naam Peter Kollwitz terug : de zoon van het ‘Treurende Ouderpaar’.

Hier willen we de intense (zowel lichamelijk als geestelijk) dag in alle ingetogenheid afsluiten ; we blikken even terug op de dag : Wat heeft ons het meest geraakt ?  Wat zullen we niet licht vergeten ? Wat heeft onze mening over bepaalde dingen veranderd ? We filosoferen ook even over ruzie maken, van mening verschillen,…
We doorspekken dit met lied, muziek, poëzie (ondersteund met projectie op een scherm ; ondertussen is het allicht al wat donkerder en kouder geworden en hebben we de dekens over onze schouders geslagen en zijn de kaarsen aangestoken).

We luisteren naar een opname van Jan Decleir die ons het gedicht van John McCray brengt.

We zingen, onder begeleiding van gitaar, één van de liedjes van tijdens de kerstweek : ‘Laat de vrede (vriendschap) van vandaag niet verloren gaan …’

Ook het grote ‘vredeslicht’ is ontstoken (één liter methanol met één kg zout in een gietijzeren pot geeft voor een kwartier een grote, rookvrije vlam).

Na onze gesprekken over ruzie en van mening verschillen, ‘onthullen’ we onze ‘vredessteen’, precieze formaat van de grafstenen daar in Vladslo, met als opschrift de eerste zin het gedicht van John McCray.

Deze Vredessteen zal bij onze thuiskomst  ‘ingelegd’ worden tussen de klinkers van de weg naar de ingang van de school…

Tot slot nemen we elk met wasco een stuk afdruk van een grafsteen en wordt elkeen nog uitgenodigd om een vijftal minuutjes, elk voor zich, bij een grafsteen te gaan neerzitten en haar/zijn dag af te sluiten.

De familie Museeuw, een gepensioneerd echtpaar dat een 100-tal meter verderop woont en toezicht houdt op de begraafplaats, wordt hierbij hartelijk bedankt dat zij voor ons de begraafplaats zo lang wilden open houden.

Moe en vol impressies rijden we terug naar Zonnebeke voor een welverdiende nachtrust.  

dag 1   |   home   |   dag 3